3 công thức tâm lí học cho một cuộc sống hạnh phúc

Không phải tôn giáo, triết học hay điều gì quá trừu tượng, từ những tư liệu của hoạt động nghiên cứu khoa học về hạnh phúc, bài viết đúc kết 3 công thức ngắn gọn làm hành trang tạo dựng cuộc sống đủ đầy và ý nghĩa của riêng bạn. 

Công thức 1:  An lạc tự thân = Gen di truyền + Hoàn cảnh + Thói quen

   Tại sao lại là an lạc tự thân thay vì hạnh phúc? Hạnh phúc tưởng chừng là định nghĩa đơn giản, song nhiều nhà khoa học phải đau đầu vì không thống nhất toàn diện định nghĩa cho hạnh phúc. Hạnh phúc là một từ quá chủ quan, trong đời sống hàng ngày, hạnh phúc có thể từ đơn thuần đến sâu sắc. An lạc tự thân, có thể định nghĩa như là câu trả lời cho câu hỏi “ Nhìn lại mấy ngày qua, bạn cảm thấy mình như thế nào - bạn thấy mình rất hạnh phúc, khá hạnh phúc hay không quá hạnh phúc? 

   Bắt đầu bằng tính di truyền của hạnh phúc, nghiên cứu cho thấy đây là điểm bắt đầu và là yếu tố lớn để xác định “điểm quyết định” của an lạc tự thân. Đây cũng là nền tảng bạn sẽ dựa vào khi các biến trong cuộc sống thay đổi tâm trạng của bạn. Hai nhà tâm lý học David Lykken và Auke Tellegen từng tiến hành phân tích trên một cặp song sinh được nuôi dạy riêng từ nhỏ và kiểm tra về trạng thái an lạc tự thân khi họ trưởng thành. Kết quả nhận được yếu tố di truyền chiếm 44 - 52% trong việc quyết định an lạc tự thân.

   Hoàn cảnh - bao gồm cả thuận lợi lẫn bất lợi xuất hiện trong cuộc đời - chiếm tới ít nhất 10% đến nhiều nhất 40%. Vì tính tạm thời của hoàn cảnh, nên dù nó quan trọng nhưng không chiếm quá nhiều ảnh hưởng đến an lạc tự thân. Người yêu “đá” sẽ khiến chúng ta đau khổ mãi mãi, thăng chức sẽ khiến ta hạnh phúc trọn vẹn? Sự thật không phải vậy, khả năng thích ứng nhanh chóng với hoàn cảnh nằm trong bản năng sinh tồn của con người. Đây cũng là lý do chính tại sao tiền không thể mua được hạnh phúc, vì chúng ta sẽ quen với những thứ có thể mua được và lại quay trở về điểm quyết định của an lạc tự thân.

   Yếu tố cuối cùng là thói quen, thói quen giúp hạnh phúc lâu dài và trong tầm kiểm soát. Để hiểu hơn về thói quen, chúng ta cần Công thức 2.

Công thức 2: Thói quen = Niềm tin + Gia đình + Bạn bè + Công việc

   Niềm tin trước tiên không phải một đức tin hay tôn giáo nào cụ thể, mà là bạn có thể đặt niềm tin vào bất cứ điều gì. Theo nhiều nghiên cứu, niềm tin hay triết lý sống tuy khác nhau nhưng đều mang lại hạnh phúc. Tìm ra một tư tưởng làm gốc rễ niềm tin để nghiền ngẫm sâu hơn về những bài học cuộc sống và gạt những lợi ích cá nhân hẹp hòi để cống hiến cho những giá trị chung.

   Nhà tâm lý học George Vaillant đã đúc kết một câu: “Hạnh phúc chính là tình yêu. Chấm hết.” trong một nghiên cứu theo chân những sinh viên tốt nghiệp Harvard suốt 75 năm cho đến năm họ hơn 90 tuổi, xem xét tất cả các khía cạnh về sức khỏe và chất lượng sống của họ. Đối với giá trị gia đình và tình bạn, không có công thức chung nào ngoài sự chân thành và yêu thương vun vén, duy trì mối quan hệ. Những người có mối quan hệ tốt đẹp với gia đình và bạn bè sẽ phát triển và vươn xa, song điều tương tự sẽ khó xảy đến với những ai không sở hữu các giá trị đó.

   Cuối cùng là công việc, một trong những những phát hiện thiết thực nhất về hạnh phúc cho rằng: nỗ lực làm việc của con người là để tạo ra những ý thức về mục đích sống. Không phải là sự lựa chọn giữa lao động trí óc và chân tay, mức lương, mà là khi làm việc, bạn cảm nhận rằng mình đang gặt hái thành công và phục vụ lợi ích chung. 

   Hãy thử nhớ lại lần gần nhất bạn được tăng lương, bạn cảm thấy thoả mãn nhất khi nào, là ngày sếp thông báo tăng lươngcho bạn? Hay là ngày được nhận mức lương mới? Sau đó một khoảng thời gian, bạn còn cảm thấy cảm giác thoả mãn không?

   Đừng vội đi đến kết luận sự thoả mãn là điều ngoài tầm với, công thức 3 sẽ cho bạn một góc nhìn mới về khái niệm này.

Công thức 3: Sự thoả mãn = Điều bạn có ÷ Điều bạn muốn

   Trong cuốn “Nghệ thuật tạo Hạnh Phúc” (tên tiếng Anh là “The Art of Happiness“), Đức Đạt Lai Lạt Ma nói rằng: “Chúng ta cần học cách muốn những gì chúng ta có, chứ không phải có những gì chúng ta muốn, vậy mới có được hạnh phúc bền vững và dài lâu.” Rất nhiều người trong chúng ta mải miết tìm cách tăng tử số của công thức 3: tăng mức độ mãn nguyện của bản thân bằng cách tăng những gì đang có. Họ mải miết làm việc, tiêu xài, rồi lại làm việc để được tiêu xài. Song, vòng quay này rồi cũng trở nên vô nghĩa, sự thoả mãn sẽ luôn vuột mất khỏi tầm với của ta. 

   Bí quyết của sự thoả mãn là tập trung vào mẫu số của công thức 3. Bỏ đi những thứ không còn cần thiết trong cuộc sống, về cả vật chất và tinh thần, đừng tìm cách có thêm của cải vật chất, kiểm soát những gì bạn muốn và biết thế nào là đủ. Những khát khao khiến tâm can day dứt càng nhỏ thì sự bình yên và mãn nguyện đến từ những gì mình có càng lớn.

   Nguồn: Vietcetera