HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM TRONG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG: MÔ HÌNH MỚI, ĐÁNH GIÁ MỚI

   PGS.TS Đinh Thị Kim Thoa - Tổng chủ biên chương trình Hoạt động trải nghiệm - nhấn mạnh hoạt động trải nghiệm trong chương trình phổ thông mới không phải là một môn học mà là hoạt động giáo dục được thực hiện bắt buộc từ lớp 1 đến lớp 12. Đây là hoạt động được định hướng thiết kế và hướng dẫn thực hiện với mục tiêu hình thành và phát triển những phẩm chất chủ yếu, năng lực chung và các năng lực đặc thù cho học sinh, với nội dung xây dựng trên các mối quan hệ của cá nhân học sinh với bản thân, với xã hội, với tự nhiên và với nghề nghiệp.

     ĐỊNH HƯỚNG NỘI DUNG THEO SƠ ĐỒ 4-4-4

   Điểm mới đầu tiên là ở định hướng mục tiêu và các xây dựng theo tiếp cận phát triển năng lực. Theo PGS.TS Đinh Thị Kim Thoa, cụ thể sẽ có 4 mạch nội dung hoạt động trải nghiệm quy định như sau: Hoạt động hướng vào bản thân, hoạt động hướng đến xã hội, hoạt động hướng đến tự nhiên và hoạt động hướng nghiệp. Bên cạnh đó, nội dung giáo dục của địa phương được tích hợp bao gồm: những vấn đề cơ bản hoặc thời sự về văn hoá, kinh tế, xã hội, môi trường, hướng nghiệp…

   4 nhóm nội dung này được thiết kế triển khai thông qua 4 hình thức chủ yếu trong nhà trường và trong chương trình hiện hành: Sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp, hoạt động giáo dục theo chủ đề và hoạt động những câu lạc bộ.

   Bên cạnh đó có 4 nhóm tổ chức hoạt động chủ yếu:

• Thứ nhất là những hình thức nhóm mang tính cống hiến (gồm các hoạt động tình nguyện, nhân đạo, vì cộng đồng,…).
• Thứ hai là hoạt động có tính khám phá như những chuyến đi thực địa, tham quan, dã ngoại,…
• Thứ ba là hoạt động mang tính thể nghiệm, trẻ được trải nghiệm và thể nghiệm mình luôn qua các hoạt động giao lưu, đóng kịch, sân khấu hóa,…
• Thứ tư là những hoạt động có tính nghiên cứu và phân hóa, như những dự án, hoạt động nghiên cứu khoa học rồi các hoạt động câu lạc bộ có tính định hướng có tính phân hóa,…

Hoạt động trải nghiệm có định hướng chú trọng với thực tiễn cuộc sống, các cơ sở giáo dục sẽ quyết định lựa chọn các nội dung và hình thức cũng như không gian hoạt động với quy mô tùy theo tình hình học sinh, giáo viên, điều kiện của nhà trường, địa phương.

     PHƯƠNG THỨC TỔ CHỨC VÀ ĐÁNH GIÁ TỪ PHÍA NHÀ TRƯỜNG

   Để đạt được hiệu quả cao và học sinh được hưởng đầy đủ ưu thế từ hoạt động trải nghiệm, nhà trường nên đầu tư tổ chức cả 4 nhóm nội dung, có thể tổ chức 1-2 loại hình thức hoạt động đại diện ở 4 nhóm tổ chức, tuỳ theo từng cấp học.

   Bộ GD&ĐT chỉ quản lý mục tiêu, yêu cầu trong chương trình, nhà trường được hỗ trợ gợi ý về nội dung nhưng cụ thể và chi tiết của từng nội dung thì hoàn toàn do các nhà trường, địa phương tự xây dựng vì chương trình mang tính chất mở.

   Đi sâu vào điểm mới về đánh giá, theo PGS Đinh Thị Kim Thoa, mục đích là thu thập thông tin chính xác, kịp thời, có giá trị về mức độ đáp ứng yêu cầu cần đạt so với chương trình; sự tiến bộ của học sinh trong và sau các giai đoạn trải nghiệm. Những tiêu chí quan trọng trong nội dung đánh giá là các phẩm chất, năng lượng được xác định trong chương trình: Thích ứng với cuộc sống, thiết kế và tổ chức hoạt động, định hướng nghề nghiệp. Thông qua các hoạt động theo chủ đề, quá trình hoạt động tập thể và sản phẩm của học sinh, các yêu cầu cần đạt được định hình và xây dựng.

   Kết quả đánh giá là căn cứ để định hướng học sinh tiếp tục rèn luyện, hoàn thiện bản thân và cũng là căn cứ quan trọng để các cơ sở giáo dục, các nhà quản lý và đội ngũ giáo viên điều chỉnh chương trình và các hoạt động giáo dục trong nhà trường.

   Kết quả hoạt động giáo dục trong hoạt động trải nghiệm được đánh giá trên cơ sở kết hợp đánh giá của giáo viên với tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng của HS, đánh giá của cha mẹ HS và đánh giá của cộng đồng.

   Tự đánh giá: Hoạt động học sinh tự thực hiện, là cơ hội tự xem xét và điều chỉnh hành vi, nhận thức và là một phương thức phản hồi về nhu cầu và mong muốn của bản thân.

   Đánh giá đồng đẳng: Là hoạt động đánh giá giữa các học sinh nhằm cung cấp thông tin phản hồi để cùng học hỏi và hỗ trợ nhau.

  Đánh giá của cha mẹ HS và cộng đồng: Là ý kiến nhận xét của cha mẹ học sinh và của những người có mối quan hệ nhất định với HS (thôn bản, tổ dân phố, nơi HS tham gia các hoạt động…) về ý thức, thái độ của HS trong cuộc sống hàng ngày và trong việc tham gia các hoạt động trải nghiệm.

   Đánh giá của giáo viên: Là sự thu thập, xử lý các thông tin về quá trình HS thực hiện các nhiệm vụ của hoạt động và về thái độ, hành vi của học sinh trong quá trình tham gia các hoạt động được tổ chức.

  Để có những đánh giá về kết quả của hoạt động trải nghiệm, sự theo dõi và đánh giá thường xuyên với học sinh là quan trọng, nhằm đưa ra những đánh giá khách quan. Đồng thời hoạt động trải nghiệm phải được thực hiện trong một giai đoạn nhất định để có kết quả, sản phẩm đầy đủ cho một quá trình rèn luyện của học sinh.

Nguồn: Báo Giáo dục & Thời đại, Vietnamnet